Page images
PDF
EPUB

plaats van den Maagmond, zitten of liggen gaarne voorover gekromd: kunnen zy dit in een gezelfchap niet doen, zo ftaan zy ten minsten gaarne voorover gebukt, met eene beklemde houding. Zyn de aanvallen allengskens geweldig geworden, dan komen zy aan met hitte, angst, zweet des aangezichts; waar by zich misfelykheid voegt, die wel eens in uitbraaking van alles wat in de Maag is overgaat, 't geen zomwylen eene merklyke verligting voor eenigen tyd veroorzaakt. De aanval kan uuren en dagen lang uitgefteld worden, door het meer dan gewoon nuttigen van fpyzen, en door eenig verzachtend geneesmiddel. Daarentegen zyn de aanvallen doorgaans hevigst na den middag, na de verteering der spyzen, en duuren tot aan den tyd van het avondmaal, wanneer eene nieuwe opvul. ling der Maag wederom verligting geeft. Door lichaam. lyke beweeging wordt de kwaal doorgaans erger, en verheft zich door wandelen, ryden, enz. Buitendien zyn 'er nog twee oorzaaken, die veel toebrengen tot het ontftaan en verergeren van dit ongemak: te weeten, in de eerfte plaats, alle onaangenaame gemoedsaandoeningen, en, ten tweeden, zuure fpyzen en dranken, vooral bui ten den tyd van het middagmaal genomen; als zuure wynen, zwaare belegene ligt in fcherp zuur overgaande bieren, overmaat van boomvruchten, enz. al is het dat de Lyder anders niet aan een overmaatig maagzuur onder hevig was.

Een recht ingewortelde Maagpyn van deeze zoort is altoos bezwaarlyk te geneezen, en komt ligt wederom. Hoe meer de kwaal verouderd is, des te pynlyker en menigvuldiger worden de aanvallen. Doch is het ongemak nog in zyn begin, dan kan men het gemaklyk ftuiten, door middel van een goeden leefregel, en de noodige geneesmiddelen. Wanneer het ingeworteld ongemak eene buitengewoone prikkelbaarheid van het geheele lichaam, en van den geest, heeft te wege gebragt, waar mede dan doorgaans eene hypochondrifche lichaamsgefteldheid verbonden is, wordt de geneeswyze zo veel te langduuriger en zwaarder. Zo de Maag der Lyderen tot het verzamelen van Maagzuur overhelt, is de geneezing zwaarder dan anders. Zo ras de gewoone aanval na den eeten laater komt, en eindelyk uitblyft, begint 'er hoop tot eene gelukkige herftelling te komen.

Wat de Geneeswyze deezer kwaale betreft, dewyl de in de Maag voorhanden zynde zuure en gallige scherp

ten,

ten, door haare werking op de te gevoelige vezelen, dikwyls de toevallige oorzaaken van het ongemak zyn, doet men best de geneezing met een braakmiddel te beginnen. Zo de kwaal nog niet is ingeworteld, komt men haar zomwylen met een of twee gewoone braakpoeders te boven; doch zo de ziekte zich reeds tot eene bevestigde en ingewortelde zenuwkwaal gefchikt heeft, ? zyn die Maagzuiveringen alleen niet voldoende. De hulpmidde len, tot welke men nu zyne toevlucht moet neemen, zyn de volgende:

1. Pymonter- water. In eenige gevallen, in welke de kwaal reeds byna een jaar had aangehouden, genazen eenige weinige glazen van dit mineraal water dezelve als door tovery. De Lyders, die dit middel gebruiken wil. len, doen best daar van eenige glazen te drinken op den vroegen morgen, tegen den middag, en na denzelven. Ook raade ik hen, fteeds eenige flesfen van dit water, zelfs geduurende den winter, in voorraad te hebben, dewyl het ongemak ligtlyk wederkeert.

2. Een nog meer byzonder geneezend vermogen tegen deeze kwaale fchynt my de kleine wilde Valeriaanwortel te bezitten. Doch, om haare behoorlyke uitwerking te doen, moet zy zeer frisch geftooten zyn, en in een welfluitend ftopvlesje bewaard worden. Van dit frisch, krachtig, poeder laat ik driemaal 's daags twee coffyle. peltjes vol in een half theekopje koud water inneemen. Kunnen de Lyders dit niet zeer lekker poeder onmogelyk gebruiken, dan fchryf ik hen Pillen voor, uit dit poe der, en deszelfs naar behooren bereid Extract. Het Extract alleen, of een aftrekzel of afkookzel van het poe der, bezitten geenzins de kragten van het poeder zelve.

3. Het overvloedig drinken van koud water, en het was fchen van den omtrek der Maag, dus ook het koud bad, versterkt de vezelen, vermindert de te groote gevoelig. heid van het zenuwgeftel, en geeft doorgaans oogenbliklyk verligting in den aanval. Ondertusfchen moet dit middel niet in het werk gefteld worden, zonder de goedkeuring van een bekwaam Geneesheer, die alle bykomende omitandigheden wel heeft overwogen.

4. In zommige ligtere gevallen voldoet ten vollen aan het oogmerk de Duivelsdrek, met Valeriaan Extract tot gelyke deelen in pillen vereenigd.

Doorgaans, te weeten zo lang 'er geene knoestgezwellen voorhanden zyn, bewerken deeze middelen eene vol

ko

komene herstelling; doch heeft dit geen plaats meer, dan moet men er nog eenige palliative middelen byvoegen, als Pepermunt water, Bevergeil, enz. en wel vooral het Heulzap. Het laatstgenoemde middel is de eenige toevlucht tegen de hevige pynen en braakingen, die door. een knoestgezwel der Maag veroorzaakt worden. Nog in den voorleden zomer wierd ik by eene Vrouw van 66 jaar geroepen, die door deeze toevallen reeds tot het uiterste gebragt was. Eene herhaalde allengskens vermeerderde gifte van Heulzap was het eenigfte middel, waar door ik in ftaat geraakte het braaken te ftuiten, en haar de zo lang gewenschte verligting van pyn en den ontbeerden flaap te bezorgen. Zommige deezer Lyders kunnen hierom ook dikwyls de aanvallen der pynen voorkomen, met steeds 's morgens een grein Heulzap in te

neemen.

Voorts zyn de volgende Practifche_waarneemingen van veel gewigt in het behandelen deezer Ziekte:

1. Na het neemen van een Braakmiddel, moet men, ten minsten geduurende de eerstvolgende vierentwintig uuren, zo veel mogelyk, de gewoone lichaamsbewee gingen vermyden; dewyl de kwaal anders gaarne wederkomt.

[ocr errors]

2. De Magnefia is voor deeze Lyders doorgaans zeer nuttig; inzonderheid laat ik dezelve eenige dagen na het Braakmiddel gebruiken, om de zuure fcherpte, die nog voorhanden mogt zyn, weg te neemen. Wanneer de Lyders fterk door het Maagzuur geplaagd worden, fchryve ik ook dikwyls met een goed gevolg de Valerianavoor, vereenigd met een gelyk gewigt van Magnesia.

3. De Middelzouten zyn in deeze kwaal doorgaans zeer nadeelig. Geraaken dus deeze Lyders in handen van zodanige Geneesheeren, die alle Maagziekten befchouwen als de gevolgen van verzamelde kwaade ftoffen, en dezelve behandelen met ontbindende middelzoutige purgeermiddelen, neemt de kwaal meestal zichtbaarlyk toe, dewyl de Maag nu van dag tot dag gevoeliger en prikkelbaarder wordt.

4. Na het overwinnen deezer. Ziekte moet men niet plotsling ophouden met het gebruiken van Geneesmiddelen; maar allengskens: gelyk wanneer men tusfchenpoozende koortzen door middel van den Koortsbast geneest.

5. Wanneer de kwaal onderhouden wordt door eene zwakke lichaamsgefteldheid, fpreekt het van zelve, dat

men

men ook algemeen versterkende middelen moet gebruiken. Wanneer daarentegen de kwaal ontstaat uit eene algemee ne scherpte, die zich op de Maag geplaatst heeft, by voorbeeld die van het Rheumatisme, moet men de geneeswyze volgen, die zodanig eene ziekteftoffe uit haaren aart vordert.

6. Tot verhoeding van wederinstorting der Lyders, zo ligt plaats grypende, moet men zich wagten voor allen zielsverdriet; voor wyn en zwaar bier buiten den maaltyd: insgelyks voor een langduurigen honger; dewyl daar door de gevoeligheid der Maag toeneemt. Indien de kwaal zeer hardnekkig is geweest, doet men ook veiligst zich te wachten voor alle vruchten, honig, honigkoeken, pepernooten, en veel haring; dewyl de ondervinding leert, dat alle deeze dingen ligtlyk een nieuwen aanval der kwaale bewerken. In plaats van bier, doet men ook best, geduurende den maaltyd, zuiver water te drinken. Hoe eigenaartig deeze laatfte zoort van Maagpyn van de eerstgenoemde zoort verfchille, blykt, onder anderen, uit het volgend aanmerkenswaardig voorbeeld. Een jong Geleerde, die reeds geduurende eenige jaaren aan dit ongemak gezukkeld had, en nu laatstlyk vier maan den aaneen door de pynen geplaagd geweest was, begaf zich naar een bruiloftsfeest, 't geen tot twee volle etmaalen wierd uitgerekt; hy voldeed daar zyn honger ten vollen, dronk drieërley zoorten van wyn en pons, byna tot dronkenworden toe. Deeze hem ongewoone brasfery bragt gevallig in de stemming zyner maagvezelen die verandering te wege, die hy zedert langen tyd te vergeefs, door middel van geneesmiddelen en een fchraale levenswyze, had gezocht. 'Er zyn nu acht maanden verloopen, en hy is tot hiertoe ten vollen gezond gebleeven. Zodanig een geval zou voor een Lyder aan de eerst beschreevene zoort van Maagpyn allerverderflykst geweest zyn.

DE

DE HUISHOUDING VAN DEN BEVER; STREKKENDE
TOT WEDERLEGGING VAN VERSCHEIDE BYZON-

VER

DERHEDEN, DIT DIER BETREFfende,
KEERDLYK IN VROEGERE BERIGTEN DAAR
AAN TOEGESCHREE Ven.

(Ontleend uit Mr. HEARNES Journey from Hudsons Bay to the Northern Ocean.)

(Vervolg en Slot van bl. 477.)

e ontkennen, dat de Bevers eene vry groote maate Tevantichranderheid bezitten en betoonen,

mate even ongerymd weezen, als het in die Schryvers is, die denken aan deeze Dieren niet te veel te kunnen fchenken. Ik wil den Beveren gaarne met eene volle maate wat hun toekomt toemeeten. Maar het is onmogelyk voor iemand te begrypen, hoe, of door welke middelen, een Bever, wiens volle hoogte, als hy overeinde ftaat, niet boven de twee en een halve voet is, of drie voeten ten allerhoogsten, en wiens voorpooten niet breeder zyn dan een Engelsch Half kroons ftuk,,, ftaaken, zo dik als een ,, mans been, drie of vier voeten diep in den grond » dryft." Dat zy,, deeze ftaaken met dunne takken doorvlegten," is even ongegrond.- Dat zy,, den binnen,, kant hunner wooningen met een mengzel van modder ,, en ftroo bepleisteren, met modder en fteenen op hunne ftaarten gelaaden zwemmen," is nog ongelooflyker.

[ocr errors]

De gedaante en grootte van dit Dier laat hem, ondanks alle aan 't zelve toegekende fchranderheid, niet toe, al zulke bedryven te volvoeren; en het zou even onmogelyk weezen voor een' Bever, om zyn Staart als een troffel te gebrui ken, dan alleen op den vlakken grond, waar hy gaat, als het zou zyn voor Sir JAMES THORNHILL, om het verwelfzel van St. Paulus Kerk te befchilderen zonder fteigering. De geledingen van hun Staart laaten niet toe, dat zy denzelven immer over hun rug brengen: natuurlyk hangt dezelve nederwaards; en het is niet dan met vry veel moeite, dat zy het fleepen van den staart op den grond beletten. Dit het geval zynde, kunnen zy niet recht overeinde zitten, gelyk een Eekhoorn, 't welk hun gewoon postuur is, (inzonderheid als zy eeten, of zich reinigen,

ge

1

« EelmineJätka »