dem, in Metelli Celeris consulatu inita, belli civilis historiam scribere exorsus est Asinius Pollio: ut Horatius, libro secundo Carminum, ode prima, et ejus interpretes Acron et Porphyrio confirmant. Neque enim (ut plurimi existimabant) Cæsaris et Pompeii dissensio civilia invexit bella, sed conjunctio potius ad convellendos optimates conspirantium primum, deinde tandem inter se dissidentium".

Ab hoc etiam anno, quo Olympias CLXXX. est acta, et Athenis Herodes (alius ab Herode illo Attico, cujus ut suo tempore celebratissimi meminit Pausanias et A. Gellius) archon fuit, rerum Cæsarianarum initium Diodorus Siculus deducit: qui et eo anno Ægyptum se lustravisse indicat, regnante Ptolemæo qui ó véoç Atóvvσoç sive novus Bacchus dicebatur".

3945. Præturæ Asiaticæ Quinti Ciceronis tertius annus est additus; licet parum secunda fama proconsulatum Asiæ administratum ab illo fuisse, dicat SuetoniusP. Unde hoc anno a Marco Cicerone de bene gubernanda provincia luculenta illa scripta est epistola, quæ inter scriptas ad Quintum fratrem primo legitur loco.

66

Marcio Philippo in præfectura Syriæ senatus Lentulum Marcellinum, virum prætorium, successorem misit. Tò dè μὲν ἑκατέρῳ διετὴς ἐτρίφθη χρόνος, τοὺς γείτονας ἐνοχλοῦντας Αραβας ἀμυνομένῳ, inquit Appianus in Syriacis, “ Ab utroque quidem (separatim utique, non conjunctim) biennale actum est tempus, cum Arabibus ex vicino infestantibus conflictato."

Julius Cæsar consul, neque Lucullo neque aliorum quoquam repugnante, omnia Pompeii acta, uti pollicitus fuerat, confirmavit'.

Pervicitque Pompeius, ne senatus honores, quos Ponticis quibusdam Lucullus promiserat, ratos haberet: iniquum esse dictitans, bello alterius opera confecto alterius in potestate præmiorum et honorum distributionem ponis.

Urbeque armis et militibus completa, Catonem et Lucullum dejecit foro, atque acta sua per vim firmavit'.

In primo hoc consulatu suo societates ac regna pretio dedisse Cæsarem scribit Suetonius": ut qui uni Ptolemæo, prope sex millia talentorum suo Pompeiique nomine abstulerit. Et Ptolemæum quidem Auletam magnam pecuniæ summam, partim de suo, partim mutuo acceptam, in Romanos quosdam impendisse, refert etiam in libro trigesimo nono Dio; ut ab illis Ægypti regnum sibi confirmaretur, utque amicus ac socius appellaretur. Et debuisse Cæsari Auletam mille septingentas et quinquaginta μupiáSaç, in Cæsaris vita refert Plutarchus : quarum mille, postquam occiso Pompeio in Ægyptum venerat, Cæsar ad sustentandum exercitum exegerit; quum cæteras Auletæ liberis ante condonasset.

Hoc vero anno, quo primum egit Cæsar consulatum, Auletam in populi Romani societatem ex lege et senatusconsulto fuisse receptum, in tertio belli civilis commentario Cæsar ipse indicat: eumque honorem, ante proscriptionem Ptolemæi Cyprii fratris sui, quæ sequente anno est facta, illum a senatu consecutum fuisse, in Sextiana oratione confirmat Cicero; qui et in libri secundi ad Atticum epistola decima sexta est consulendus.

C. Antonius, frustra eum defendente M. Cicerone (qui ejus in consulatu collega fuerat) damnatus est. Qui in Cephalenia exul degens, totamque sub se insulam tanquam suam possessionem habens, urbem ibi extruere cœpit, sed non absolvity.

P. Clodio legatio ad Tigranem Armeniæ regem est decreta. Qua ille contempta, ex patricio plebeius adoptione factus est: ut ea ratione tribunus plebis designari posset.

Brithagoras, vir inter Heracleenses Ponti summæ authoritatis, cum filio suo Propylo ad Julium Cæsarem est profectus et propius in amicitiam ejus admissus, annis

t Plutarch. in Lucullo, et Pompeio. * Dio, lib. 38.

" Cap. 54.

Strabo, lib. 10. pag. 455.

z Cicero, lib. 2. ad Attic. epist. 7. et orat. pro domo sua. Dio, lib. 38.

duodecim per omnes terras eum est secutus, ut civium suorum prosperitati consuleret".

3946. P. Clodius, tribunus plebis factus, ut novos consules ad partes suas pertraheret, amplas eis decrevit provincias: A. Gabinio Syriam, cum Babylone et Persis; L. Pisoni Achaiam, Thessaliam, Græciam, Macedoniam, omnemque Boeotiam".

Quintus Cicero, quum triennium Asiæ præfuisset, ex provincia decessit: ut in epistolis confirmat Marcus frater ejus; qui Thessalonicæ in exilio tum degens, ita ad Atticum de itinere fratris sui scribit: "Quintus frater cum ex Asia discessisset ante Kalendas Maias (sub Februarii Juliani exitum) et Athenas venisset Idibus; valde fuit ei properandum, ne quid absens acciperet calamitatis, siquis forte fuisset, qui contentus nostris malis non esset. Itaque eum malui properare Romam, quam ad me venire."

P. Clodii lege tribunitia, Magnæ Matris in urbe Phrygiæ Pessinunte sacerdos spoliatus sacerdotio est; et Brogitarus Gallo-Græcus (qui Bogodiatorus ille esse putatur, eui Mithridatium a Ponto avulsum dedisse Pompeium scribit Strabo,) homo nefarius, qui fanum illud non colendi sed violandi causa appetens, pecunia grandi per legatos suos a Clodio emerat, in locum ejus est substitutus. Cumque sacerdotes Pessinuntii antiquitus reguli quidam fuissent, (ut in loco notato Strabo indicat:) eadem lege tribunitia, non solum Dejotarus, sæpe a senatu regali nomine dignus existimatus; sed etiam gener ipsius Brogitarus, qui id numquam a senatu postulaverat, sed pecunia tantum de eo per syngrapham cum Clodio pactus fuerat, rex appellari jussus est. Dejotarus vero partem eam legis quæ congruebat cum judicio senatus, ut ipse rex esset, recepit, nullo nummo Clodio dato: Pessinuntem vero in pristina religione servavit; maluitque generum

a Memnon, cap. 62.

b Cicero, pro P. Sextio, pro domo sua, et de provinciis consularib. Plutarch. i Cicerone.

c Lib. 2. ad familiar. epist. 15. et lib. 6. ad Attic. epist. 6.

d Lib. 3. epist. 9.

e Lib. 12. pag. 567.

munere Clodii, quam illud fanum antiqua sua religione careref.

Idem quoque Clodius, ut Ptolemæum Cypri regem, Ptolemæi Auletæ regis Alexandri fratrem (et omnibus morum vitiis, si Velleium Paterculum audimus, illi simillimum) quod ipsum a piratis captum olim neglexisset, ulcisceretur, quum avito regali otio quietus ille perfrueretur, causa incognita ac nulla commemorata injuria, de regno ejus in provinciæ formam redigendo et de pecunia et bonis ejus omnibus publicandis legem tulit: et sub honorificentissimo ministerii titulo, Marcum Catonem a republica relegavit; lege quoque lata, ut ille, licet perinvitus, ad rem administrandam cum prætorio imperio, adjecto etiam quæstore, in Cyprum mitteretur; de quo, in Sextiana oratione, Cicero: "Ille Cyprius miser, qui semper socius, semper amicus fuit, de quo nulla unquam suspicio durior aut ad senatum aut ad imperatores nostros allata est, vivus (ut aiunt) est et videns, cum victu ac vestitu suo publicatus. En, cur cæteri reges stabilem esse suam fortunam arbitrentur, quum hoc illius funesti anni perdito exemplo videant, per tribunum aliquem et sexcentas operas, se fortunis spoliari et regno omni posse nudari." Unde et Ammianum Marcellinum" dicere non piget; avide magis ob ærarii sui angustias hanc insulam populum Romanum invasisse, quam juste; et Sextum Rufum, in breviario famosam divitiis insulam, paupertatem populi Romani et penuriam ærarii, ut occuparetur, sollicitavisse ; ita ut jus ejus avarius magis quam justius illi fuerint assecuti.

Tigranes, regis Tigranis filius et hostis, in vinculis etiamnum jussu Pompeii apud L. Flavium, qui hoc anno prætor fuit, detinebatur. Clodius tribunus plebis, pecunia corruptus, petiit a Flavio, ut ad cœnam Tigranem adduci juberet, quo eum videret. Adductum collocavit in con

f M. Cicero, de aruspicum respons. et, pro P. Sextio.

cap. 9.

Cicero, pro P. Sextio, et pro domo sua. Liv. lib. 104. Florus, lib. 3, Strabo, lib. 14. pag. 684. Vellei. Patercul. lib. 2. сар. 45. Plutarch. in Catone minore. Appian. bell. civil. lib. 2. pag. 441. Dio, lib. 38.

h Libro 11.

vivio: atque vinculis exemptum dimisit liberum, nec repetenti Pompeio reddidit. Cumque ad navem adductus, profugeret ille; tempestate delatus est Antium. Clodius tribunus illico Sextum Clodium misit, ut eum ad se deduceret. Flavius quoque, re cognita, ad Tigranem corripiendum profectus est. Ad quartum lapidem ab urbe pugna facta est; in qua multi ex utraque parte ceciderunt, plures tamen ex Flavii: inter quos et M. Papirius eques Romanus publicanus, familiaris Pompeio. Flavius sine comite Romam vix perfugit. Indignatos Pompeium Gabiniumque Clodius tribunus contumeliis insectatus est : eorumque asseclas verberibus et vulneribus mulctavit, Gabinii consulis fasces confregit, facultatesque ejus sacras esse jussiti.

Serapidem, et Isidem, et Harpocratem cum Cynocephalo, capitolio prohibitos, Piso et Gabinius consules, eversis etiam aris eorum, abdicaverunt; turpium et otiosarum superstitionum vitia cohibentesk.

Ptolemæo Auletæ, junior filius natus est, decimo quinto postea ætatis anno a sorore Cleopatra veneno sublatus'. Tum vero Auletes Cyprum a Romanis poscere, aut amicitiæ eorum renuntiare, ab Ægyptiis jussus, non parebat. Et tum ob hanc causam, tum ob ingentia tributa quæ vi ab Ægyptiis exigebat, ut æs alienum dissolveret, quod in emenda Romanorum societate contraxerat, in odia eorum incurrit. Itaque quum neque persuadere eis ut quiescerent, neque vi eos adigere posset, (conductitios enim milites nullos habebat:) ex Ægypto aufugiens, Romam navigavitm; ut Pompeius et Cæsar ipsum cum exercitu reducerent". Timagenes tamen (qui sub Augusto historias scripsit: de quo Seneca, libro tertio de Ira, capite vigesima tertia) sine causa Ptolemæum et nulla compulsum necessitate discessisse affirmat; ac Theophanis suasu, Pompeio

Ascon. Pedian. in orat. Milonianam. Plutarch.

1 Cicero, pro domo sua. in Pompeio; et Dio, lib. 38. * Tertullian. in Apologetico. m Liv. lib. 104. Dio, lib. 39.

Joseph. lib. 15. cap. 4.

n Plutarch. in Catone minore.