NA KANAWAI O 1851. HE KANAWAI E AE ANA I NA LUINA HAOLE E HOOKUUIA LAKOU MAUKA NEI, KE HAAWI LAKOU I PALAPALA HOOPAA NO LAKOU WALE IHO NO. UA HOOHOLOIA e ka Moi, me ke Kuhinanui, a me na Lii e noho kokoke ana: PAUKU 1. O ka Palapala Hoopaa, i oleloia ma ka Pauku ehiku o ka Haawina ekolu, Mokuna akahi, Apana ekolu, o ka Buke Kanawai elua, o Kamehameha III., i kapaia, "He Kanawai hoonohonoho i na Oihana Kuhina," ua hooholoia, a ke hoololija nei; penei, E ike auanei na Kanaka a pau ma keia Palapala, Owau he Luina no ka Moku 0 ke Kapena o ia Moku, eia ma ke Awa o a o ko Hawaii Pae Aina, ke Kiaaina o a me kona mau hope ma ka Oihana, no na dala hoopai hookahi haneri, a ke hoopaa nei hoi au ia'u iho, a me ko’u mau hooilina, hooko kauoha, a me ka hooponopono waiwai, ma keia palapala, me ke kau ana i kuu sila i keia la a 185. Eia ke ano o keia Palapala Hoopaa; e hookuuia ana au i ka Moku i oleloia maluna; a ina i haalele au i keia Aupuni i ka pau ana o na la kanaono, mai keia la aku, a mamua mai paha, aole hoj loaa ia'u ka hewa ma ke Kanawai mai keia la a hiki i kuu la e holo aku ai; Alaila, lilo keia Palapala Hoopaa i mea ole; a i ole pela, alaila, ua pau no. Hanaia e ko’u lima a me ko'u sila, i ka la i oleloia maluna. a me ka makahiki ( SILA. ) PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai io mai kona la i pajia ma ka Nupepa Polunesia; a e paa no ia a hiki i ka wa e halawai ai ka Ahaolelo; alaila, na na Lii, a me ka Poeikohoia e na Makaainana e hoopaa loa, a e hoopau paha, e like me ko lakou manao. Hanaia ma ka Hale Alii, ma Honolulu, i keia la 26 o Sepatemaba, M. H. 1850. Hoopaaia e ka Poe Ahaolelo, i ka la 8 o Mei, 1851. KAMEHAMEHA ΚΕΟΝΙ ΑΝΑ. HE KANAWAI HOONOHO I KA OIHANA KINAI AHI NO KE KULANAKAUHIALE O HONOLULU. No ka mea, no ka pilikia o na kanaka o Honolulu nei i ke Ahi, he mea pono no e kaulia he Kanawai e maluhia'i lakou, i ole lakou e pau i ke Ahi, nolaila, ua hooholoia e ka Moi, me ke Kuhinanui, a me na Lii e noho kokoke ana, kein Kanawai malalo nei, e lilo i Kanawai e like me ka olelo mahope, a e paa no a hiki i ka pau ana o ka Ahaolelo e hiki mai ana. MOKUNA I. NO KA OIHANA KINAI AHI MA HONOLULU. PAUKU 1. Eia na mea komo iloko o keia Oihana; he Luna Nui, eha ona Kokua, a me na kanaka kinai a ka Luna Nui i manao he pono; a e kapaia lakou e like me ka olelo maluna iho. PAUKU 2. Na ke Kiaaina o Oahu e hookohu i ka Luna Nui mamuli o ka manao o na kanaka e noho ana ma Honolulu, aole nae emi malalo o ka iwakalua, he mau kanaka mea kuleana aina hooimalima, a alodio paha iloko o Honolulu, a o ka waiwai puka makahiki o ia mau kuleana, aole emi malalo o ka haneri dala hookahi. PAUKU 3. Na ka Luna Nui o lakou e koho i kona mau Kokua, me ka ae o ke Kiaaina o Oahu, mamuli o ka manao o na kanaka kinai ahi, aole emi malalo o ka iwakalua. PAUKU 4. O ka manawa e noho ai ka Luna Nui, a me kona mau kokua ma ka Oihana, aole emi malalo o ka makahiki hookahi ; a i ole ia, e mau no, a kohoia na mea pani i ko lakou hakahaka. MOKUNA II. KA HANA A KA LUNA NUI. PAUKU 1. Aia i ka Luna Nui ka olelo maluna o na mea a pau iloko o keia Oihana, i ka wa e wela ana kekahi hale i ke ahi, a na ua Luna Nui nei e kauoha aku i kona mau Kokua, e waiho i na kaa kinai ahi e pili ana i keia Oihana ma kahi kupono; a e hana pono ia, i mea e kinaï ai i ke ahi, a na ua Luna Nui nei no hoi e haawi aku i na kaa kinai ahi, a me na bakeke, a me ka lako e pili ana no ke Aupuni, i na kanaka kinai ahi ana i manao ai, a e hana me ia mau mea e like me kona makemake. A i kela hapaha, keia hapaha e nana pono oia i keia mau mea kinai ahi, a me na bakeke, a me na lako e ae, a me na hale o ke kaa kinai ahi. E hai mai oia i ka pono a me ka pono ole o ia mau mea i ke Kiaaina o Oahu; a me na inoa pu o na kanaka a pau iloko o keia Oihana. Ina i pono ke hana hou ia na kaa kinai ahi, a me na mea e lako ai, na ka Luna keia Oihana, e like me ka makemake o ra kanaka kinai ahi, na mea malama ia mau mea, e hana hou ai ia mau mea a maikai; aole nae e oi aku ka lilo mamua o ka haneri dala hookahi. PAUKU 2. Ina hiki ole aku ka Luna Nui i kahi e wela ana kekaļi mea, alaila na kekahi o kona mau kokua e hapai i ka Oihana Luna, a hiki mai ka Luna Nui. MOKUNA III. KA HANA A NA KOKUA KINAI A!!I. PAUKU 1. E hele no na Kokua Kinai Ahi i na ahi a pau, a e hana lakou malalo o ka Luna Nui, a i ole ia, malalo o kona hope ke hiki ole mai oia; a e holo koke lakou i kahi e wela ana, ke lohe lakou i ke kahea ana; a e kokua lakou i ka halihali wai no na kaa kinai ahi, a e pale aku i na kanaka, i ole lakou e hahi i na hawai, A e hookaawale i ka poe lulumi wale mai mai ke ahi aku. A e ku a hana i na kanaka a pau e ku kokoke ana, e kokua i ke kinai ana i ke ahi, e like me ko lakou manao he pono, aole nae kue i ka olelo a ka Luna Nui. E hoolohe na kanaka a pau o Honolulu nei i na olelo a ka Luna Nui a me kona mau Kokua Kinai Ahi. A i ole, e hoopaiia e like me ka olelo malalo. PAUKU 2. Na na Kokua Kinai Ahi e mahele i keia kulanakauhale o Honolulu nei i eha Apana, a e hoakaka mai i na palena i ka Luna Nui, na lakou hoi e hoonoho i kekahi o lakou ma kela Apana keia Apana, i hiki ia ia ke nana pono e like me ka Pauku malalo. A nana no e malama i na inoa o ka poe noho iloko o na hale a me na mea o na hale paha kahi i malama ole ia keia Kanawai; a na lakou e hoopii ia poe i hoopaiia lakou no ka malama ole i ke Kanawai. PAUKU 3. Na na Kokua Kinai Ahi e nana pono i na hale ma ko lakou mau Apana. Elua nana ana i kela makabiki keia makahiki, e ike lakou i na mea kue i keia Kanawai, a e nana no hoi lakou i na kapuahi, a me na puka uwahi a me na kapuahi hao o ko lakou mau Apana. Ina ike lakou i kekahi mea ua pono ole, alaila hiki ja lakou ke olelo i ka mea nona ua mea la ma ka palapala, e hooponopono hou, a lawe aku paha. Ina hoole kela, aole hana. pela, e uku no oia i iwakaluakumamalima dala. A no kela la keia la ana i waiho wale ai i ua mea la, aole hana hou, aole hoi lawe aku, e like me ka olelo maluna, alaila, e uku hou ka mea hana hewa pela, he umi dala hou iho; a o na dala lilo no ka lawe ana ma kahi e, no ka hana hou ana paha e like me ka olelo maluna, nana no e hookaa mai. A na ua poe kokua kinai ahi nei, a o kekahi o lakou e komo iloko, a e nana pono i kahi i waiho ai ka panda, a me na mea wela wale e waiho ana, a e kauoha aku ma ka palapala, i ke ano o ka hana pono ana, a me ka lawe ana paha ma kabi |