Comis erat, mitisque, et nolle et velle paratus
Cum quovis, Gaii more modoque, Lepus.
Ille, quot in sylvis et quot spatiantur in agris
Quadrupedes, nôrat conciliare sibi;
Et quisque innocuo, invitoque lacessere quenquam
Labra tenus saltem fidus amicus erat.
Ortum sub lucis dum pressa cubilia linquit,
Rorantes herbas, pabula sueta, petens,
Venatorum audit clangores ponè sequentem,
Fulmineumque sonum territus erro fugit.
Corda pavor pulsat, sursum sedet, erigit aures,
Respicit, et sentit jam prope adesse necem.
Utque canes fallat latè circumvagus, illuc,
Unde abiit, mirâ calliditate redit;
Viribus at fractis tandem se projicit ultro
In mediâ miserum semianimemque viâ.
Vix ibi stratus, equi sonitum pedis audit, et, oh spe
Quam lætâ adventu cor agitatur equi!
Dorsum (inquit) mihi, chare, tuum concede, tuoque
Auxilio nares fallere, vimque canum.
Me meus, ut nosti, pes prodit-fidus amicus
Fert quodcunque lubens, nec grave sentit, onus.
Belle miselle lepuscule, (equus respondet) amara
Omnia quæ tibi sunt, sunt et amara mihi.
Verum age-sume animos-multi, me pone, bo-
Adveniunt, quorum sis citò salvus ope. [nique
Proximus armenti dominus bos solicitatus
Auxilium his verbis se dare posse negat.
Quando quadrupedum, quot vivunt, nullus amicum
Me nescire potest usque fuisse tibi,
Libertate æquus, quam cedita micus amico,
Utar, et absque metu ne tibi displiceam;
Hinc me mandat amor. Juxta istum messis acer
Me mea, præ cunctis chara, juvenca manet; Et quis non ultro quæcunque negotia linquit, Pareat ut dominæ, cum vocat ipse suæ ? Neu me crudelem dicas-discedo-sed hircus, Cujus ope effugias integer, hircus adest. Febrem (ait hircus) habes. Heu, sicca ut lumina languent!
Utque caput, collo deficiente, jacet !
Hirsutum mihi tergum; et forsan læserit ægrum, Vellere eris melius fultus, ovisque venit.
Me mihi fecit onus natura, ovis inquit, anhelans
Sustineo lanæ pondera tanta meæ ;
Me nec velocem nec fortem jacto, solentque
Nos etiam sævi dilacerare canes.
Ultimus accedit vitulus, suscepero tantam,
Ut periturum alias ocyus eripiat.
Remne ego, respondet vitulus, vitulumque preca-
Non depulsus adhuc ubere, natus heri? [tur,
Te, quem maturi canibus validique relinquunt,
Incolumem potero reddere parvus ego?
Præterea tollens quem illi aversantur, amicis
Forte parum videar consuluisse meis.
Ignoscas oro. Fidissima dissociantur
Corda, et tale tibi sat liquet esse meum.
Ecce autem ad calces canis est! te quanta peTristitia est nobis ingruitura !—Vale! [rempto
ICTA fenestra Euri flatu stridebat, avarus
Ex somno trepidus surgit, opumque memor.
Lata silenter humi ponit vestigia, quemque
Respicit ad sonitum respiciensque tremit;
Angustissima quæque foramina lampade visit,
Ad vectes, obices, fertque refertque manum. Dein reserat crebris junctam compagibus arcam Exultansque omnes conspicit intus opes. Sed tandem furiis ultricibus actus ob artes Queis sua res tenuis creverat in cumulum. Contortis manibus nunc stat, nunc pectora pulsans Aurum execratur, perniciemque vocat ; O mihi, ait, misero mens quam tranquilla fuisset, Hoc celasset adhuc si modo terra malum! Nunc autem virtus ipsa est venalis; et aurum Quid contra vitii tormina sæva valet?
O inimicum aurum! O homini infestissima peşti ; Cui datur illecebras vincere posse tuas ? Aurum homines suasit contemnere quicquid honesEt præter nomen nil retinere boni.
Aurum cuncta mali per terras semina sparsit;
Aurum nocturnis furibus arma dedit.
Bella docet fortes, timidosque ad pessima ducit,
Fœdifragas artes, multiplicesque dolos,
Nec vitii quicquam est, quod non inveneris ortum Ex malesuadâ auri sacrilegâque fame.
Dixit, et ingemuit; Plutusque suum sibi numen Ante oculos, irâ fervidus, ipse stetit.
Arcam clausit avarus, et ora horrentia rugis Ostendens; tremulum sic Deus increpuit. Questibus his raucis mihi cur, stulte, obstrepis Ista tui similis tristia quisque canit. [aures? Commaculavi egone humanum genus, improbe? Culpa,
Dum rapis, et captas omnia, culpa tua est.
Mene execrandum censes, quia tam pretiosa
Criminibus fiunt perniciosa tuis?
Virtutis specie, pulchro ceu pallio amictus
Quisque catus nebulo sordida facta tegit.
Atque suis manibus commissa potentia, durum
Et dirum subito vergit ad imperium.
Hinc, nimium dum latro aurum detrudit in arcam,
Idem aurum latet in pectore pestis edax.
Nutrit avaritiam et fastum, suspendere adunco
Suadet naso inopes, et vitium omne docet.
Auri et larga probo si copia contigit, instar
Roris dilapsi ex æthere cuncta beat:
Tum, quasi numen inesset, alit, fovet, reducat
Et viduas lacrymis ora rigare vetat.
Quo sua crimina jure auro derivet avarus, Aurum animæ pretium qui cupit atque capit?
Lege pari gladium incuset sicarius atrox
Caso homine, et ferrum judicet esse reum.
Qui subito ex imis rerum in fastigia surgit,
Nativas sordes, quicquid agatur, olet.
ENEID, BOOK VIII, LINE 18.
THUS Italy was moved-nor did the chief
Æneas in his mind less tumult feel.
On every side his anxious thought he turns,
Restless, unfix'd, not knowing what to choose.
And as a cistern that in brim of brass
Confines the crystal flood, if chance the sun
Smite on it, or the moon's resplendent orb,
The quivering light now flashes on the walls,
Now leaps uncertain to the vaulted roof:
Such were the wavering motions of his mind.
'Twas night-and weary nature sunk to rest.
The birds, the bleating flocks, were heard no more.
At length, on the cold ground, beneath the damp
And dewy vault, fast by the river's brink,
The father of his country sought repose.
When lo among the spreading poplar boughs,
Forth from his pleasant stream, propitious rose
The god of Tiber: clear transparent gauze
Infolds his loins, his brows with reeds are crown'd:
And these his gracious words to soothe his care:
"Heaven-born, who bring'st our kindred home
Rescued, and givest eternity to Troy, [again,
Long have Laurentum and the Latian plains
Expected thee; behold thy fix'd abode.
|